In de gezondheidszorg is informatiebeveiliging van cruciaal belang. Zorginstellingen verwerken en bewaren gevoelige persoonlijke gegevens van patiënten, elke inbreuk op de veiligheid van de opslag van deze gegevens kan ernstige gevolgen hebben voor zowel de patiënten als de zorgverleners. Verschillende wet- en regelgeving, zoals de NEN 7510, de NIS 2 en de AVG, zijn opgesteld om de informatiebeveiliging in de zorg te waarborgen. In deze blog bespreken we deze normen en regels en hun impact op de zorgsector.
In deze blog:
De belangrijke rol van informatiebeveiliging in de zorg
De zorgsector verwerkt dagelijks grote hoeveelheden gevoelige gegevens, variërend van medische dossiers tot persoonlijke gegevens van patiënten. Deze informatie is niet alleen waardevol voor zorgverleners, maar ook liggen cybercriminelen hiervoor op de loer. De impact van een datalek binnen een zorginstelling kan enorm zijn, niet alleen financieel, maar ook op het gebied van vertrouwen en reputatie naar patiënten, personeel en de buitenwereld. Daarom is het essentieel dat zorginstellingen de juiste maatregelen nemen om gegevens te beschermen tegen ongeoorloofde toegang, verlies of misbruik.
In Nederland zijn er 3 wetten en regelgevingen gericht op de informatiebeveiliging in de zorg. De NEN 7510, de NIS 2 en de AVG wet. Hieronder wordt per wetgeving uitgelegd wat het inhoudt en waarom dit van essentieel belang is.
NEN 7510: Nederlandse norm voor informatiebeveiliging
NEN 7510 is een Nederlandse norm die specifiek is ontwikkeld voor de informatiebeveiliging in de zorg. Deze norm biedt een kader voor zorginstellingen om hun informatiebeveiliging op een gestructureerde en effectieve manier te organiseren. Zorgorganisaties kunnen een certificering aanvragen voor de NEN 7510.
Het voldoen aan NEN 7510 is niet alleen een wettelijke verplichting voor zorginstellingen, maar het biedt ook een basis voor het opbouwen van vertrouwen bij patiënten en andere stakeholders.
De NEN 7510 bestaat uit twee delen:
- NEN 7510-1: Dit deel bevat de algemene eisen en aanbevelingen voor informatiebeveiliging binnen zorginstellingen. Het legt de nadruk op risicomanagement en het opstellen van een informatiebeveiligingsbeleid dat aansluit op de specifieke behoeften en risico’s van de organisatie. Deze norm wordt vaak verwerkt binnen het kwaliteitsmanagementsysteem.
- NEN 7510-2: Dit deel biedt richtlijnen voor de implementatie van de maatregelen die in het eerste deel worden genoemd. Hierin staan praktische handvatten voor het inrichten van processen en procedures.
NIS 2: Europese richtlijn voor netwerk- en informatiesystemen
De NIS 2 (Network and Information Security Directive 2) is een Europese richtlijn die in december 2022 is aangenomen door de Europese Unie en zich richt op de beveiliging van netwerk- en informatiesystemen binnen vitale sectoren, waaronder de zorg. Deze richtlijn is een uitbreiding van de oorspronkelijke NIS-richtlijn en stelt strengere eisen aan zorginstellingen op het gebied van cybersecurity.
Belangrijke aspecten van NIS 2:
• Verantwoordelijkheid van het management: De richtlijn benadrukt de verantwoordelijkheid van het management voor de beveiliging van de systemen. Dit betekent dat het management aansprakelijk kan worden gesteld voor inbreuken op de cybersecurity.
• Strengere sancties: Zorginstellingen die niet voldoen aan de eisen van de NIS 2 kunnen hoge boetes krijgen, vergelijkbaar met de boetes onder de AVG.
AVG: De algemene verordening gegevensbescherming
De AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming), ook wel bekend als GDPR (General Data Protection Regulation), is een Europese wet die in mei 2018 van kracht werd en zich richt op de bescherming van persoonsgegevens. Voor de zorgsector heeft de AVG grote implicaties, omdat zorginstellingen verantwoordelijk zijn voor de verwerking van grote hoeveelheden persoonlijke en gevoelige gegevens.
Belangrijke aspecten van de AVG in de zorg:
- Toestemming: Zorginstellingen moeten toestemming vragen aan patiënten voordat ze hun persoonsgegevens mogen verwerken. Dit omvat medische gegevens, maar ook informatie zoals contactgegevens.
- Rechten van de patiënt: Patiënten hebben het recht om altijd inzage te krijgen in hun gegevens en kunnen verzoeken om correctie of verwijdering van hun gegevens als deze niet correct zijn of niet langer nodig zijn.
- Data Protection Officer (DPO): Zorginstellingen zijn verplicht om een Functionaris voor Gegevensbescherming (FG of DPO) aan te stellen die verantwoordelijk is voor het naleven van de AVG. Vanuit de Zorginkopers ondersteunen wij vele zorginstellingen bij het aanstellen van een onafhankelijke Functionaris voor Gegevensbescherming.
De verbanden en interactie tussen NEN 7510, NIS 2 en AVG
Hoewel de NEN 7510, NIS 2 en AVG verschillende doelen en reikwijdtes hebben, zijn ze nauw met elkaar verweven in de zorgsector. De NEN 7510 richt zich specifiek op de zorg en biedt een kader voor informatiebeveiliging dat kan helpen bij het naleven van de bredere eisen van de NIS 2 en AVG. De AVG legt de nadruk op de bescherming van persoonsgegevens, terwijl NIS 2 zich richt op de bredere cybersecurity-aspecten. Samen vormen ze een basis voor het waarborgen van de veiligheid en privacy van patiëntgegevens. Hierdoor komen jouw en onze gegevens niet zomaar op straat te liggen, maar hoe wordt dit verwerkt binnen zorginstellingen?
Hoe ondersteund de Zorginkopers bij informatiebeveiliging?
De Zorginkopers zijn experts op het gebied van informatiebeveiliging voor de NEN 7510, de NIS 2 en de AVG. Wij helpen de zorginstelling aan het voldoen van de richtlijnen en het implementeren van de beleidsstukken. Ook ondersteunen wij bij het verzorgen van een onafhankelijke Functionaris Gegevensbescherming en beschermen we jouw organisatie tegen cyberaanvallen. Zo kijken we bijvoorbeeld ook mee, of er iemand binnen jullie bedrijf graag een ‘GRATIS Iphone 16’ wil winnen en daarom op een cyberlinkje klikt. Van start to finish zijn de persoonsgegevens van zowel patiënten als medewerkers veilig.
