Discriminatie, pesten, agressie en (seksuele) intimidatie zijn problemen met ernstige gevolgen. Wil je ervoor zorgen dat jouw medewerkers altijd hun verhaal kunnen delen? In deze blog vertellen we je alles over het aanstellen van een vertrouwenspersoon binnen jouw zorgorganisatie en hoe dit mogelijk kan helpen tot het verminderen van ziekteverzuim.
In deze blog:
1 op de 4 werknemers merken ongewenst gedrag
Ongewenst gedrag op de werkvloer is een wijdverspreid probleem. Recent onderzoek toont aan dat ongeveer 17% van de werknemers in Nederland te maken heeft gehad met ongewenst gedrag, waaronder pesten, intimidatie en discriminatie (HRcommunity). Daarnaast geeft een onderzoek van CNV aan dat meer dan een kwart (27%) van de werkenden ooit met dit soort gedrag is geconfronteerd, met een significant aantal dat aangeeft gepest te zijn door collega’s of leidinggevenden (CNV).
Vooral verpleegkundigen zijn hier vaak slachtoffer van; in 2021 kreeg 37 procent van de mbo-verpleegkundigen te maken met ongewenste seksuele aandacht van patiënten of externen. Dit leidt tot aanzienlijk verzuim, dat kan oplopen tot 12 procent bij slachtoffers (TNO). Een fijne en veilige werkplek is daarom cruciaal, en een deskundige vertrouwenspersoon kan hierbij ondersteunen.
Het is belangrijk om een veilige werkomgeving te creëren, waarin medewerkers zich vrij voelen om ongewenst gedrag te melden en aan te kaarten. Dit probleem raakt niet alleen de slachtoffers, maar heeft ook invloed op de algehele werkcultuur en productiviteit binnen zorgorganisaties.
Hoe werkt de Arbowet en het PSA-beleid ook alweer?
Als werkgever ben je volgens de Arbowet verplicht om medewerkers te beschermen tegen psychosociale arbeidsbelasting (PSA), zoals ongewenste omgangsvormen en te hoge werkdruk. Dit kan leiden tot lichamelijke, psychische en sociale klachten. De wet vereist dat je de risico’s van PSA in kaart brengt via een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) en op basis daarvan een plan van aanpak opstelt. Dit wordt gecontroleerd door de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheden (SZW).
De Inspectie adviseert om minimaal het volgende te doen:
- Stel een gedragscode op voor normen en waarden op de werkvloer en hoe je omgaat met ongewenste omgangsvormen.
- Zorg voor een klachtenregeling en een onafhankelijke klachtencommissie.
- Bied opvang, begeleiding en nazorg aan medewerkers die te maken krijgen met ongewenst gedrag, bijvoorbeeld via een goed getrainde vertrouwenspersoon.
- Neem passende maatregelen tegen daders.
- Communiceer duidelijk wat je doet om ongewenste omgangsvormen te voorkomen en hoe medewerkers hierop kunnen reageren.
Een vertrouwenspersoon inschakelen
Een vertrouwenspersoon in jouw zorgorganisatie biedt medewerkers een veilige, vertrouwelijke plek om problemen zoals pesten, intimidatie of werkstress te bespreken. Dit helpt bij het voorkomen van uitval door burn-out, verbetert de werkcultuur, en biedt ondersteuning bij emotionele belasting en conflicten. Het toont ook dat jouw zorgorganisatie om het welzijn van medewerkers geeft, wat leidt tot een betere sfeer en productiviteit.
Wat doet een vertrouwenspersoon?
De vertrouwenspersoon luistert zonder oordeel, biedt emotionele ondersteuning en helpt de medewerker om de situatie helder in kaart te brengen. Vervolgens kan de vertrouwenspersoon adviseren over mogelijke stappen, zoals het bespreekbaar maken van de situatie, bemiddeling bij conflicten, of het indienen van een formele klacht. Belangrijk is dat de vertrouwenspersoon onafhankelijk is en geen beslissingen neemt, maar ondersteunt bij het vinden van oplossingen.
Daarnaast kan een vertrouwenspersoon ook een signalerende functie hebben, door patronen van ongewenst gedrag of werkdruk te herkennen en deze onder de aandacht te brengen van het management, uiteraard met inachtneming van de vertrouwelijkheid. Zo draagt een vertrouwenspersoon niet alleen bij aan het welzijn van individuele medewerkers, maar ook aan een veiligere en gezondere werkomgeving.
Ziekteverzuim verminderen in de zorg door vertrouwenspersoon
Een vertrouwenspersoon kan verzuim verminderen door vroegtijdige signalering van problemen zoals werkdruk, stress, en conflicten. Door medewerkers een veilige plek te bieden om problemen te bespreken, kan hij/zij helpen stress en emotionele belasting te verlichten en escalatie van conflicten te voorkomen. De vertrouwenspersoon kan ook bemiddelen, ongewenst gedrag aanpakken en het management adviseren over verbeteringen in de werkcultuur. Dit alles draagt bij aan het voorkomen van langdurig verzuim en het bevorderen van een gezonde werkomgeving.
Wie wordt jouw vertrouwenspersoon?
Veel zorgorganisaties kiezen voor een interne vertrouwenspersoon vanwege de kennis van de organisatie, de cultuur en de medewerkers. Echter, het inschakelen van een externe vertrouwenspersoon biedt enkele belangrijke voordelen:
- Onafhankelijkheid: Een externe vertrouwenspersoon heeft geen belangen binnen de organisatie, waardoor de drempel lager is en medewerkers eerder geneigd zijn om melding te maken.
- Specialisatie en ervaring: Externe vertrouwenspersonen zijn vaak gespecialiseerd en hebben jarenlange ervaring, waardoor zij jouw team effectief kunnen voorlichten.
